પુસ્તકમાંથી ગુજરાતના રમખાણો સહિતના વિષયો હટાવાયા

‘ભારતીય રાજનીતિઃ ન્યૂ ચેપ્ટર’ પોલિટિકલ સાયન્સના આઠમા પ્રકરણમાં ‘અયોધ્યા ધ્વંસ’નો સંદર્ભ હટાવી દેવાયા

નવી દિલ્હી

નેશનલ કાઉન્સિલ ફોર એજ્યુકેશન રિસર્ચ એન્ડ ટ્રેનિંગ (એનસીઈઆરટી)એ ધોરણ 12ની પોલિટીકલ સાયન્સના પુસ્તકમાં ઘણા ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. આ પુસ્તકમાંથી બાબરી મસ્જિદ, હિંદુત્વની રાજનીતિ, લઘુમતી સંબંધિત કેટલાક સંદર્ભ, 2002ના ગુજરાત રમખાણો જેવી બાબતો દૂર કરવામાં આવી છે. શૈક્ષણિક સત્ર 2024-25 થી આ પુસ્તક લાગુ કરવામાં આવશે. 

4 એપ્રિલ, ગુરુવારે  એનસીઈઆરટીએ તેની વેબસાઈટ પર આ ફેરફારો જાહેર કર્યા છે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ સેકન્ડરી એજ્યુકેશન (સીબીએસઈ) સાથે સંલગ્ન શાળાઓમાં એનસીઈઆરટી પુસ્તકો ભણાવવામાં આવે છે. દેશમાં આ બોર્ડ દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત શાળાઓની સંખ્યા લગભગ 30 હજાર છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે અન્ય રાજ્યોના બોર્ડના પુસ્તકોમાં પણ આવા ફેરફારો જોવા મળે છે.

એક અહેવાલ મુજબ, ‘ભારતીય રાજનીતિઃ ન્યૂ ચેપ્ટર’ નામના પોલિટિકલ સાયન્સના આઠમા પ્રકરણમાં ‘અયોધ્યા ધ્વંસ’નો સંદર્ભ હટાવી દેવામાં આવ્યો છે. પ્રકરણમાં ‘રાજકીય ગતિવિધિની પ્રકૃતિ માટે રામજન્મભૂમિ આંદોલન અને અયોધ્યા ધ્વંસનો વારસો શું છે?’ તેને બદલીને ‘રામ જન્મભૂમિ આંદોલનનો વારસો શું છે?’ એવું કરવામાં આવ્યું છે. એનસીઈઆરટીનું કહેવું છે કે આવું એટલા માટે કરવામાં આવ્યું છે જેથી પ્રશ્નોના જવાબોને નવા ફેરફારો સાથે જોડી શકાય.

‘ઇન્ડિયન પોલિટિક્સઃ ન્યૂ ચેપ્ટર’માં જ બાબરી મસ્જિદ અને ‘હિંદુત્વ રાજકારણ’ના સંદર્ભો પણ હટાવી દેવામાં આવ્યા છે. ‘લોકશાહી અધિકાર’ નામના 5મા પ્રકરણમાં ગુજરાત રમખાણોનો ઉલ્લેખ પણ દૂર કરવામાં આવ્યો છે. એનસીઈઆરટીનું કહેવું છે કે આ ઘટના 20 વર્ષ જૂની છે અને તેને ન્યાયિક પ્રક્રિયા દ્વારા ઉકેલવામાં આવી છે. કેટલીક જગ્યાઓ જ્યાં પહેલા મુસ્લિમ સમુદાયનો ઉલ્લેખ હતો તે પણ બદલવામાં આવ્યા છે. પ્રકરણ 5 માં જ, મુસ્લિમોને વિકાસના લાભોથી ‘વંચિત’ રાખવાનો સંદર્ભ દૂર કરવામાં આવ્યો છે. 

જાતિ, ધર્મ અને જાતિ નામના પ્રકરણમાં કહેવાયું છે કે આપણા દેશના માનવાધિકાર સમૂહ સહમત છે કે આપણા દેશમાં સાંપ્રદાયિક રમખાણોનો ભોગ બનેલા મોટાભાગના લોકો ધાર્મિક લઘુમતીઓના લોકો છે. સરકાર ધાર્મિક લઘુમતીઓના રક્ષણ માટે વિશેષ પગલાં લે તેવી માગણી કરવાને બદલે આપણા દેશના માનવાધિકાર સમૂહોએ કોમી રમખાણો અટકાવવા અને ધાર્મિક લઘુમતીઓના રક્ષણ માટે વિશેષ પગલાં ભરવા જોઈએ તેવી માગણી કરી છે.

હડપ્પન સંસ્કૃતિ, આદિવાસીઓ અને લોક આંદોલનના ઇતિહાસમાં ઘણા ફેરફારો સાથે ઇતિહાસ અને સમાજશાસ્ત્ર પરના પુસ્તકને પણ અપડેટ કરવામાં આવ્યું છે. ધોરણ 12ના સમાજશાસ્ત્રના પુસ્તકમાંથી સાંપ્રદાયિક રમખાણોની કેટલીક તસવીરો દૂર કરવામાં આવી હતી. સંગઠને પોતાની દલીલમાં કહ્યું કે આ તસવીરો વર્તમાન સમયમાં પ્રાસંગિક નથી.