સાયબર ફ્રોડમાં બેંકોએ ગ્રાહકને તરત નાણાં પરત કરવા જોઈએ

બેંકો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ ઓટોમેટિક સિસ્ટમ દ્વારા ગ્રાહકો પાસેથી છેતરપિંડી કરાયેલા નાણાં પરત કરવાની તેમની જવાબદારી સ્વીકારે

નવી દિલ્હી
સાયબર ફ્રોડમાં, ગ્રાહકોના ખાતામાંથી કપાયેલા પૈસા તેમની સંબંધિત બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓને જાતે અને તરત જ પરત કરવા જોઈએ. નાણાકીય બાબતોની સંસદીય સ્થાયી સમિતિએ આ ભલામણ કરી છે. ભાજપના સાંસદ જયંત સિન્હાની આગેવાની હેઠળની સ્થાયી સમિતિએ લોકસભામાં રજૂ કરેલા અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઈએ પોતે જ એવી સિસ્ટમ બનાવવી જોઈએ કે બેંકો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ ઓટોમેટિક સિસ્ટમ દ્વારા ગ્રાહકો પાસેથી છેતરપિંડી કરાયેલા નાણાં પરત કરવાની તેમની જવાબદારી સ્વીકારે.
લોકસભામાં રજુ કરાયેલા અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સાયબર ક્રાઈમ સતત નવા સ્વરૂપોમાં સામે આવી રહ્યા છે, ગ્રાહકોને તેનાથી બચાવવા માટે ખૂબ જ જટિલ સુરક્ષા વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ. સમિતિએ કહ્યું કે જે ગ્રાહકો સાથે છેતરપિંડી કરવામાં આવી છે તેમને ત્રણ દિવસમાં તેમના ગુનાની જાણ કરવા કહેવામાં આવ્યું છે. આ સમયગાળો વધારીને 7 દિવસ કરવો જોઈએ. તેનાથી ગ્રાહકોને રાહત મળશે.
સમિતિ દ્વારા બીજી એક ભૂલ તરફ ધ્યાન દોરવામાં આવ્યું હતું કે ખાતા વ્યવહારોના SMS ગ્રાહકોને વારંવાર મોકલવામાં આવતા નથી. જો તાત્કાલિક માહિતી મોકલવામાં નહીં આવે તો ગુનેગારો દ્વારા ખાતામાંથી નાણાંની ચોરી થાય ત્યારે પણ લોકોને માહિતી નહીં મળે અને ગુનાઓ બનતા રહેશે. સંસદીય સમિતિએ કડક શબ્દોમાં કહ્યું- સંસ્થાએ તાત્કાલિક SMS સૂચના સેવાઓમાં સુધારો કરવો જોઈએ.
સંદેશાવ્યવહાર અને માહિતી ટેકનોલોજી પરની સંસદીય સ્થાયી સમિતિએ સાયબર ક્રાઇમના જોખમનો અસરકારક રીતે સામનો કરવા અને ડિજિટલ યુગમાં નાગરિકો અને અધિકારીઓના હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે દેશમાં ડેટા સંરક્ષણ કાયદો લાવવાની તીવ્ર જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી છે. કમિટીએ પોતાના 48મા અહેવાલમાં કહ્યું છે કે ડેટા પ્રોટેક્શન કાયદાના અમલમાં વિલંબથી લોકો માટે વિવિધ જોખમો થઈ શકે છે. આ સાથે નાગરિકોના ગોપનીયતા અધિકારો સાથે પણ ચેડાં કરવા પડી શકે છે. કમિટીએ કાયદાનો તાત્કાલિક અમલ કરવા ભારપૂર્વક હિમાયત કરી છે.
દિલ્હી સરકારે વિદેશમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ લઈ રહેલા એસસી વિદ્યાર્થીઓ માટે નાણાકીય સહાય 5 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા કરવી જોઈએ અને સહાયની અવધિ ઓછામાં ઓછી પાંચ વર્ષ સુધી વધારવી જોઈએ. આ સૂચનો ગઈકાલે લોકસભામાં રજૂ કરાયેલા અહેવાલમાં અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિના કલ્યાણ પરની સંસદીય સમિતિ દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા. હાલમાં દિલ્હી સરકાર વર્ષ 2019-20માં શરૂ કરાયેલ વિદેશમાં ઉચ્ચ અભ્યાસ કરતા એસસી વિદ્યાર્થીઓ માટે નાણાકીય સહાય યોજના હેઠળ બે વર્ષના સમયગાળા માટે વિદ્યાર્થી દીઠ 5 લાખ રૂપિયાની નાણાકીય સહાય પૂરી પાડે છે.